Mamy boom na klimatyzację w Polsce? Co się zmienia i dlaczego?

Wprowadzenie

Rynek klimatyzatorów W Europie i w Polsce rośnie w imponującym tempie. Odpowiadają za to nowe konkurencyjne technologie, zmiany klimatyczne i demografia. Jako społeczeństwo staliśmy się coraz bardziej wymagający. Może wygodni? Nasza populacja im starsza, tym ważniejsze jest utrzymywanie komfortu cieplnego w domach mieszkalnych. To co kiedyś było luksusem staje się dziś po prostu standardem [3].

Dodatkowo w całej Europie ludzie szukają sposobów ucieczki przed letnimi upałami. A te wskutek zmian klimatu w ostatnich latach są coraz dotkliwsze. Według badania opublikowanego w „Nature Climate Change” w ciągu najbliższych trzech dekad rekordowe fale upałów na świecie mogą stać się od dwóch do siedmiu razy częstsze niż w ciągu ostatnich 30 lat. Ludzie w Polsce zdaja sobie z tego sprawę i chcą swoje domy do tego przygotować [4].

Nic więc dziwnego, że krajowy, europejski i światowy rynek systemów HVAC (Heating, Ventilation, Air Conditioning - Ogrzewanie, Wentylacja, Klimatyzacja) osiąga zawrotne zyski. Szacuje się, że w 2023 roku będzie wart ponad 250 mld dolarów. Za co najmniej połowę tej wartości odpowiada segment klimatyzacji. W Polsce od 2017 roku rynek HVAC pozostaje w trendzie wzrostowym, a rok 2021 był najlepszym okresem w historii. Szacuje się, iż wartość rynku HVAC wzrosła o około 37,7 proc. względem roku 2020 [3].

Tak w zasadzie coraz częściej poza naszymi domami wszędzie potrzebujemy wydajnych i efektywnych energetycznie klimatyzatorów: branża hotelowa (pokój bez klimatyzacji to nie pokój wg minimalnych standardów turysty), branża informatyczna (serwerownie muszą być klimatyzowane 24 h na dobę), branża biurowa (żaden urzędnik nie wyobraża sobie pracy w mieszczeni bez klimatyzacji w upały), czy sklepy (kto tam zrobi zakupy?) itp.

W Europie zachodniej klimatyzatory są raczej produktem użytkowym niż luksusowym. W ciągu ostatnich kilku lat rynek klimatyzatorów w Europie rozwijał się w błyskawicznym tempie. Wzrost na europejskim rynku klimatyzacji wynika z gwałtownego wzrostu temperatury w okresach letnich i wilgotności w całym regionie Europy. Rosnące temperatury i fale upałów zwiększyły liczbę systemów HVAC w budynkach komercyjnych i mieszkalnych. Europejczycy chcą więc kontrolować warunki klimatyczne w pomieszczeniach. Stąd właśnie takie czynniki napędzają sprzedaż systemów HVAC w Europie. Według Renub Research rynek klimatyzacji w Europie ma przekroczyć 21-31 miliardów dolarów do końca 2025 roku. Z kolei Research and Market wskazuje, że 2028 roku będzie to już rynek wartości ponad 86 miliardów USD [7][8].

Rynek europejski systemów klimatyzacji jest już bardzo rozbudowany. Pod względem typów urządzeń analizuje się szeroką gamę urządzeń począwszy od klimatyzatorów typu split, klimatyzatorów okiennych, systemy klimatyzacji o zmiennym przepływie czynnika chłodniczego (VRF), skończywszy na agregatach chłodniczych i urządzeniach do uzdatniania powietrza. Rynek jest bardzo różnorodny i bardzo dynamicznie dostosowuje się do indywidualnych oczekiwań klienta. Przestawiono to na wykresach poniżej [4][6][7][8].

Rys. 1. Przewidywany rozwój europejskiego rynku HVAC wg Research and Market [8]

Rys. 2. Przewidywany rozwój europejskiego rynku HVAC wg segmentów urządzeń klimatyzacyjnych [7]

Sektor komercyjny klimatyzatorów w Europie odnotowuje stały wzrost od 2021 roku wraz z ponownym otwarciem gospodarki po pandemii. Energooszczędne technologie HVAC dla budynków mieszkalnych i komercyjnych mogą potencjalnie przynieść korzyści środowiskowe i ekonomiczne na europejskim rynku HVAC. Specjaliści szacują, że optymalizacja energooszczędnych technologii HVAC i właściwe projektowanie instalacji pomaga obecnie osiągnąć potencjał oszczędności energii nawet o 40%. Dlatego planowana wymiana istniejącego sprzętu na energooszczędne technologie HVAC przyspieszy rozwój systemów w następnych latach [6][7][8][10].

Jak zmieniła się branża i jak ewaluuje technologia?

Przede wszystkim jak już wspomnieliśmy „klima” stała się produktem dostępnym dla wszystkich. Kiedyś były towarem luksusowym. Polacy myśleli: kto to utrzyma w zakresie rachunków za prąd? Jest to za drogie! Dziś mamy taki wybór modeli klimatyzatorów, że można je dopasować do potrzeb każdego klienta, zarówno jeśli chodzi o ich cenę, design, jak i możliwości techniczne. Współczesne klimatyzatory nie tylko zapewniają nam miły chłód latem, ale także mogą ogrzewać mieszkanie w chłodniejszych porach roku. Klimatyzatory z funkcją grzania wyposażone są w pompę ciepła (typu powietrze-powietrze), która pozwala na uzyskanie efektu odwrotnego do chłodzenia i ogrzanie wnętrza mieszkania lub domu ciepłym powietrzem. Urządzenia te są już bardzo energooszczędne. Niczym nadzwyczajnym nie jest też najwyższa klasa energetyczna gwarantująca oszczędna eksploatację.

Należy się spodziewać, że branża ta będzie cały czas się dalej zmieniać. Nowe wyzwania ekologiczne, drożejące nośniki energetyczne, a także wymagania związane z poprawą efektywności energetycznej systemów HVACR wymagają nowych technologii i rozwiązań chłodniczych i klimatyzacyjnych.

Wzrost rynku klimatyzatorów w Polsce i w Europie jest również napędzany pojawieniem się zaawansowanych technologicznie klimatyzatorów z technologiami oczyszczania powietrza i napędem inwerterowym. Innym czynnikiem wpływającym na popyt na klimatyzatory jest to, że jest on coraz bardziej innowacyjny. Wykorzystywane są coraz częściej innowacje z zakresu Internetu Rzeczy (IoT). Inteligentne klimatyzatory są bardzo wydajne i mają wbudowane układy Wi-Fi i zaawansowany interfejs użytkownika, aby umożliwić efektywne sterowanie, podobnie jak wiele innych inteligentnych urządzeń w naszych domach. Można obecnie zatem bez problemu uzyskać dostęp zdalny do inteligentnego klimatyzatora, a jego funkcjonalnością można sterować za pomocą aplikacji przez telefon komórkowy [7].

W dobie rozwoju zaawansowanej technologii nie jest zaskoczeniem, że jednym z głównych trendów w zakresie ogrzewania i chłodzenia, które się pojawiają, jest zapotrzebowanie na właśnie innowacyjną automatykę domową. Zdalne sterowanie (wspomagane sztuczną inteligencją) różnymi urządzeniami w domu (a klimatyzacja jest jedną z pierwszych rzeczy, które wybiera większość właścicieli domów) staje się coraz bardziej popularne.

Rys. 3. Sterowanie klimatyzacją za pomocą smartfona to już standard

Świadomość roli jakości powietrza w pomieszczeniach w promowaniu zdrowych przestrzeni wewnętrznych również wzrosła, między innymi dlatego, że wszyscy zaczęliśmy się martwić możliwością zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach (szczególnie w Polsce). Wielu z nas spędza większość dnia w pomieszczeniach, niezależnie od tego, czy jest to klimatyzowane środowisko pracy, lokalne centrum handlowe, czy nawet we własnych domach. Dlatego wiele firm eksperymentuje obecnie z technologią oczyszczania w swoich systemach klimatyzacyjnych, która może pomóc zminimalizować cząsteczki kurzu i innych alergenów, oczyścić powietrze i zachować świeży i czysty zapach.

Jednym z innych trendów klimatyzacyjnych, które w ostatnim czasie coraz częściej pojawiają się na rynku, jest zdolność systemów do wydajniejszego ogrzewania lub chłodzenia. Ponieważ ceny energii rosną (ostatnio tego szczególnie doświadczamy), a my wszyscy stajemy się coraz bardziej świadomi ekologicznie, firmy stają pod rosnącą presją, aby ich systemy klimatyzacyjne były bardziej wydajne energetycznie zarówno w zakresie chłodzenia jak i dodatkowo w zakresie grzania.

Tradycyjne systemy klimatyzacji opierają się na różnych systemach kanałów do przesyłania powietrza w całym budynku. Systemy klimatyzacji bezkanałowej są podobne do układu tradycyjnego, ponieważ zawierają zarówno jednostkę wewnętrzną, jak i zewnętrzną, jednak różnica polega na tym, że nie posiadają one kanałów do dystrybucji powietrza. Systemy bezkanałowe są również wygodniejsze. Podobnie jak w przypadku centralnych systemów klimatyzacji systemy bezkanałowe są wyposażone w system zarządzania temp. powietrza w pomieszczeniu i sprężarkę zewnętrzną. Ale w przeciwieństwie do tradycyjnych systemów, zewnętrzna sprężarka mini-split łączy się z dwoma lub czterema wewnętrznymi jednostkami zarządzania temp. w różnych strefach bez żadnych przewodów z powietrzem. Każda jednostka wewnętrzna, zwykle montowana na ścianie, ma własny termostat i indywidualne sterowanie.

Rozwijają się też zagadnienia wzornicze. A może by tak sobie wydrukować klimatyzator, aby był efektowny i dostosowany do indywidualnego oczekiwania użytkowania? Tak to już możliwe. Zaproponowany klimatyzator firmy Haier składa się w całości z części drukowanych w 3D z kombinacją białych i niebieskich włókien, a nawet wyświetlacz LCD jest również drukowany w 3D [10][11].

Rys. 4. Wydrukowany w 3D system klimatyzacji Haier [10]

Podsumowanie

Technologia klimatyzacji nieustannie zmierza w kierunku idealnego rozwiązania do efektywnego chłodzenia naszych domów. Współczesne systemy klimatyzacyjne odpowiadają na zmieniającą się dynamicznie rzeczywistość. Są coraz cichsze, wydajniejsze i tańsze. Trudno sobie wyobrazić współczesny budynek bez tych systemów.

Dobrze zaprojektowana oraz prawidłowo wykonana klimatyzacja to bez wątpienia komfort, a może nawet i oczekiwany luksus. Na koniec kilka uwag czym się kierować aby wybrać idealny system klimatyzacji. Wśród czynników, na które należy zwrócić uwagę, wybierając klimatyzator są:

• Nasze indywidualne potrzeby – jaki mam budynek (gdzie zamontujemy klimatyzator) , jakie oczekiwania co do systemu sterowania itp.

• Klasa energetyczna urządzenia – wpływa to na cenę zakupu, ale obniża koszty eksploatacji.

• Wydajność klimatyzatora – wysokie wskaźniki wydajności grzewczej i chłodniczej COP i EER.

• Możliwość regulacji nawiewu i innych parametrów użytkowych – np. regulacja kierunku i prędkości nawiewu powietrza.

• Dodatkowe funkcje: jonizacja powietrza, wykrywanie obecności ludzi, automatyczne oczyszczanie, autoosuszanie, szybkie osiąganie zadanej temperatury, autodiagnoza błędów, inteligentne odszranianie, tryb cichej pracy urządzenia itp..

• Natężenie hałasu – dla niektórych bardzo ważny temat! Poruszymy go w oddzielnym artykule.

• Wykwalifikowany instalator i sprawdzona firma, która wykona nam instalację klimatyzacji i będzie profesjonalnie ją serwisować

Dobry zakup i montaż klimatyzatora w naszym domu to jednak nie wszystko. Równie ważne jest także eksploatacja i czyszczenie klimatyzacji. Cykliczne działania serwisowe pozwolą na to, by utrzymać klimatyzację w doskonałym stanie.

Literatura

1. Rubik M.: Chłodnictwo i pompy ciepła. Wydanie pierwsze, Grupa MEDIUM, Warszawa 2020

2. Amanowicz Ł., Szczechowiak E.: Zasady projektowania systemów wentylacji budynków energooszczędnych. Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja nr 48/2, 2017, s. 72–78

3. https://www.rynekinstalacyjny.pl/artykul/wentylatory/132640,co-wiemy-a-co-powinnismy-wiedziec-o-wentylacji (dostęp 02.2023r.)

4. https://businessinsider.com.pl/technologie/boom-na-chlod-czyli-dlaczego-swiat-pokochal-klimatyzacje/h3gpgd2 (dostęp 02.2023r.)

5. https://www.nature.com/subjects/climate-change (dostęp 02.2023r.)

6. https://www.rynekinstalacyjny.pl/artykul/instalacje-wentylacyjne-klimatyzacyjne/105918,praktyczne-aspekty-projektowania-energooszczednych-systemow-wentylacyjnych (dostęp 02.2023r.)

7. https://www.renub.com/europe-air-conditioning-market-p.php (dostęp 02.2023r.)

8. https://www.researchandmarkets.com/reports/5699653/europe-hvac-market-industry-outlook-and (dostęp 02.2023r.)

9. https://www.izolacje.com.pl/artykul/instalacje/180403,wentylacja-w-budynku-oczekiwania-a-wymagania (dostęp 02.2023r.)

10. https://www.trendhunter.com/trends/3dprinted-air-conditioner (dostęp 02.2023r.)

11. https://www.haier.com/global/press-events/news/20150316_142655.shtml (dostęp 02.2023r.)