Jaki był rok 2022 w branży PV? Co nas czeka w 2023?

Rys. 1. Dynamika wzrostu pozyskanej energii słonecznej, źródło: solarpowereurope.org

Istnieje 10 krajów UE, które obecnie dodają co najmniej 1 GW energii słonecznej rocznie. Pierwsza piątka jest zdecydowanymi liderami. Niemcy zainstalowały więcej systemów PV niż jakikolwiek inny kraj w EU, dodając prawie 8 GW w 2022 r. Kraj ten zajmuje pierwsze miejsce od początku XXI wieku, ale odnotował duży wzrost w zeszłym roku, ponieważ wysokie ceny energii sprawiły, że OZE w postaci PV było opłacalnym rozwiązaniem. Tuż za nią uplasowała się Hiszpania (7,5 GW), która odnotowała 55-procentowy wzrost instalacji PV w 2022 r. Było to częściowo spowodowane wzrostem liczby instalacji dachowych w tym kraju i kryzysem energetycznym. Polska to oczywiście „czarny koń” zestawienia (4,9 GW) – mamy z czego być dumni, tym bardzie, że uzyskano to właśnie rekordową ilości 1,2 mln prosumentów w Polsce. Holandia (4,0 GW) i Francja (2,7 GW) to pozostałe kraje z pierwszej piątki.

Rozwój rynku PV w Polsce

Prosumenci z mikroinstalacjami PV razem z dużymi instalacjami PV stanowią już około 9 GW mocy zainstalowanej (to takie dwie elektrownie Bełchatów). Jednak przy niskim wskaźniku dostępności dla instalacji PV ważne jest ile one wyprodukują. Instalacje fotowoltaiczne 2022 roku dostarczyły do systemu 9,29 TWh energii elektrycznej. Turbiny wiatrowe dostarczyły 18,77 TWh energii elektrycznej. Porównując sumę dostarczonej energii do systemu przez 12 miesięcy 2021 i 2022 roku [12][13]:

• Instalacje PV: 4,62 TWh w 2021r. i 9,29 TWh w 2022r. – wzrost o 101%,

• Instalacje wiatrowe: 15,25 TWh w 2021r. i 18,77 TWh w 2022r. – wzrost o 23%.

Sumarycznie obie technologie w 2022 roku dostarczyły 28,06 TWh energii elektrycznej i stanowiło to 16,3% zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce (KSE). W 2021 roku suma wyniosła 19,87 TWh, stanowiło to 11,4% zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce [7][18].

Rys. 2. Generacja energii ze źródeł OZE w Polsce – widać uzupełnianie się tych technologii w systemie energetycznym [18]

Tylko żal straconej szansy możliwości odblokowania ustawy 10h. Najnowsza analiza firmy Aurora i Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi wylicza, że każdy rok opóźnienia nowelizacji zasady 10H to koszt ok. 6-7 mld zł skumulowany w latach 2026-2030 z tytułu wyższych cen energii. To też prowadzi do uzależnienia od importu energii i również większych (a więc droższych) emisji CO2. W Polsce udział OZE w produkcji energii elektrycznej wynosi już 19,3%. Tak twierdzi serwis energy-charts.info. To historyczny wzrost o 4,6 punkty procentowego w skali roku. Jeszcze w 2015 r. ten udział wynosił raptem 9,4%, w 2016 r. – 10,2%, w 2017 r. – 11,7%, w 2018 r. – 10,4%, w 2019 r. – 12,5%, w 2020 r. – 14,8%, w 2021 r. – 14,7% Co ciekawe: analitycy w przyszłym roku przewidują jeszcze większy skok OZE w Polsce, które tym razem mają zwiększyć swój udział w produkcji energii do 29,1% w 2023 r [14].

Rys. 3. Prognoza mocy zainstalowanej w Polsce do 20230 roku [11]

Branża PV generuje miejsca pracy! W Polsce w branży instalacji OZE pracuje 112 tys. pracowników, czyli o 25 tys. więcej niż w Niemczech. To rozwojowa branża, która cały czas będzie się rozwijać. Oczywiście w zakresie PV liczba instalatorów w 2022 roku lekko się skurczyła, ale cały czas w branży PV działa spora grupa firm, która rozwija się i tworzy miejsca pracy. Paradoksalnie branży PV i inwestycjom w mikroinstalacje w Pomóc może pomóc np. wysoka inflacja. Inflacja na poziomie 17% w Polsce jest dużo wyższa niż wzrost cen instalacji fotowoltaicznych w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Co za tym idzie wykonanie instalacji fotowoltaicznej może być doskonałym sposobem na ucieczkę przed inflacją [10][11][12].

Poza inflacją, nie oszukujmy się, decyzje rządowe w zakresie zamrożenia cen energii ochronią konsumentów firmy tylko w tym 2023 roku. Czy ochrona konsumentów będzie kontynuowana w następnych latach? W 2024 przewiduje się drastyczny wzrost cen energii elektrycznej, w związku z czym rok 2023 jest odpowiednim rokiem dla właścicieli indywidulanych i przedsiębiorstw do zamontowania instalacji fotowoltaicznej. W 2023 roku instalacje prosumenckie powinny mieć tendencję stabilnie rosnącą – zasady gry są jasne w zakresie rozliczeń prosumentów rozliczających się w net billingu – system ten się ustabilizował – widać, że można na nim też zarobić. Na rynku prosumentów, nadal mamy program Mój Prąd, który został zaktualizowany i umożliwia korzystanie z wyższych dotacji.

Co ogranicza rozwój PV?

Na rynku PV zauważalną barierą rozwojową stały się ograniczenia w przyłączeniach instalacji PV do sieci oraz brak modernizacji istniejących linii energetycznych, które są przeciążane, przez co zakłady energetyczne wydają coraz bardziej rygorystyczne warunki przyłączenia instalacji fotowoltaicznych do sieci. Potrzebne są inwestycje w sieci energetyczne, które na pewno nastąpią.

Pożegnaliśmy w kwietniu 2022 roku net-metering, a powitaliśmy net-billing, który ostudził to jak fotowoltaika się rozwijała. Mamy teraz system Prosumenta 2.0, który ma zachęcać do bycia aktywnym na rynku energii oraz do inwestycji m.in. w magazyny energii. Tej rewolucji zostały podporządkowane zmiany w popularnym programie Mój Prąd. W czwartej edycji objęto dofinansowaniem magazyny energii, ciepła i systemu zarządzania energią. Od wiosny zeszłego roku boom fotowoltaiczny znacznie wyhamował, obecnie miesięczne przyłączenia sięgają ok. 14 tys. mikroinstalacji. Czy zaciągnięty hamulec rozwoju branży PV wśród indywidualnych inwestorów to chwilowe zjawisko? Patrząc na ustabilizowane ceny energii na giełdzie zaczęliśmy być optymistami. W ocenie wielu instalatorów i inwestorów nowy system nadal czyni inwestycję w PV opłacalną, a przy obecnych cenach energii elektrycznej na giełdzie może on być nawet bardziej rentowny niż poprzedni mechanizm [15].

Rys. 4. Rynkowa miesięczna cena energii elektrycznej ustabilizowała się – gwarantuje zyski dla posiadaczy instalacji PV w systemie net billing [16]

Co czeka branżę PV w przyszłości?

Już za moment możemy być świadkami momentu zwrotnego, w którym to miejsce prosumenta zajmie fleksument. Kim on jest i co mają do tego magazyny energii? Nadchodzi realny czas dla fleksumentów, czyli prosumentów, których instalacja jest wzbogacona o magazyn energii. Transformacja z prosumenta we fleksumenta zostanie przyspieszona przez nadchodzącą zmianę systemu rozliczeń prosumentów. Już dwa lata rozliczać się będziemy godzinowo. Nadwyżki energii przestaną już być gromadzone w sieci elektroenergetycznej, a będą do niej sprzedawane po cenach rynkowych lub regulowanych przez URE. W niedalekiej przyszłości do życia zostaną powołani również agregatorzy, którzy zajmą się skupem energii wyprodukowanej przez instalacje PV i jej odsprzedażą innym odbiorcom energii elektrycznej po cenach korzystniejszych od aktualnych cen rynkowych [8][9][17].

Sytuacja w branży PV w zakresie cen podzespołów w Polsce jest uzależniona od rynku globalnego. Tutaj perturbacje rynków międzynarodowych czy tego chcemy czy nie wpływają również na nas. W skali globalnej niestety ponad 90% ogniw PV jest produkowanych w Chinach. Europa nie czeka i chce budować własne fabryki. Być może również w Polsce. Europa uzależniła się od chińskiej fotowoltaiki. A żadne uzależnienie nie jest dobre. Tak jak z trudem zerwała uzależnienie od gazu z Rosji, tak trwa w uzależnieniu od chińskiej technologii i produktów potrzebnych do rozwoju odnawialnych źródeł energii. To też szansa dla Polski podobnie jak w zakresie pomp ciepła [6].

Patrząc długoterminowo rynek fotowoltaiki powinien być w dalszym ciągu silnie rozwijającą się branżą, biorąc pod uwagę europejską zieloną agendę. Według założeń Ministerstwa Klimatu i Środowiska, do 2025 roku powinniśmy pozyskiwać z tego źródła energię o mocy 15-17 GW, z tendencją przyspieszającą w kolejnych latach [12][13][14].

W związku z rosnącymi kosztami energii elektrycznej fotowoltaika będzie w 2023 roku nadal jednym z najlepszych sposobów na obniżenie rachunków za prąd - nawet biorąc pod uwagę wyższe ceny komponentów i instalacji. Dużym wyzwaniem dla rozwoju fotowoltaiki w Polsce jest oczywiście jest i nadal będzie niedostateczne tempo rozbudowy sieci energetycznych w Polsce.

Źródła

1. www.euronews.com/green/2022/12/20/eu-solar-power-soars-by-almost-50-in-2022-which-country-installed-the-most (dostęp 01.2023r.)

2. https://deccoria.pl/artykuly/artykuly/dofinansowanie-fotowoltaiki-2023-dla-kogo-jak-zlozyc-wniosek-czy-oplaca-sie-zakladac-panele-fotowoltaiczne-5-12321 (dostęp 01.2023r.)

3. https://spidersweb.pl/bizblog/oze-w-polsce-rekordowy-udzial-10h/ (dostęp 01.2023r.)

4. https://globenergia.pl/prosumenci-znow-drozej-sprzedadza-energie-znamy-cene-rcem-za-grudzien/?mc_cid=f9d6c3a796&mc_eid=ca82e13804 (dostęp 01.2023r.)

5. https://magazynfotowoltaika.pl/czwarty-nabor-wnioskow-w-ramach-programu-priorytetowego-energia-plus/ (dostęp 01.2023r.)

6. wyborcza.biz/biznes/7,179190,29424951,chiny-bronia-swojej-fotowoltaiki-panele-zdrozeja-europa-chce.html?disableRedirects=true (dostęp 01.2023r.)

7. www.wnp.pl/energetyka/fotowoltaika-w-2023-roku-bedzie-drozsza,660027.html (dostęp 01.2023r.)

8. www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/109053/taki-bedzie-2023-r-w-polskiej-fotowoltaice (dostęp 01.2023r.)

9. www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/107329/koszt-domowej-fotowoltaiki-wzrosl-srednio-o-700-dolarow (dostęp 01.2023r.)

10. https://swiatoze.pl/oze-w-polsce-w-2022-roku-podsumowanie-rynku-odnawialnych-zrodel-energii-i-elektromobilnosci/ (dostęp 01.2023r.)

11. https://ieo.pl/pl/aktualnosci/1570-wraz-z-nowym-rokiem-nadeszla-era-slonca-na-dobre (dostęp 01.2023r.)

12. https://www.rynekelektryczny.pl/moc-zainstalowana-fotowoltaiki-w-polsce/ (dostęp 01.2023r.)

13. https://www.ure.gov.pl/pl/urzad/informacje-ogolne/aktualnosci/9349,OZE-produkcja-energii-elektrycznej-z-mikroinstalacji-wzrosla-trzykrotnie-wskazuj.html (dostęp 01.2023r.)

14. https://spidersweb.pl/bizblog/oze-w-polsce-rekordowy-udzial-10h/ (dostęp 01.2023r.)

15. https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/109009/instalatorzy-fotowoltaiki-potwierdzaja-netbilling-sie-oplaca (dostęp 01.2023r.)

16. https://tge.pl/dane-statystyczne (dostęp 01.2023r.)

17. https://globenergia.pl/fotowoltaika-w-2022-roku-czyli-5-gw-fleksument-i-magazyny-energii/ (dostęp 01.2023r.)

18. https://wysokienapiecie.pl/81733-produkcja-energii-elektrycznej-w-polsce/ (dostęp 01.2023r.)